Veranderingen op til voor het Vlaamse prosumententarief

Eigenaars van zonnepanelen betalen in Vlaanderen een prosumententarief voor hun gebruik van het elektriciteitsnet. De komst van de slimme meter kan daarin verandering brengen. Op termijn verdwijnt het zelfs.
Paul D.
21/03/2019 |

Het prosumententarief werd eind 2014 ingevoerd in Vlaanderen door de VREG. Voor die datum betaalden de prosumenten – de eigenaars van zonnepanelen, die tegelijk elektriciteit produceren (producenten) en consumeren (consumenten) – niet voor hun gebruik van het netwerk. Dat betekende dat als ze elektriciteit van het netwerk verbruikten, deze gratis was als ze dezelfde hoeveelheid weer terug injecteerden in het net dankzij hun zonnepanelen. Ze betaalden m.a.w. niet voor het gebruik van het netwerk. En dat werd als oneerlijk beschouwd ten opzichte van de ‘klassieke’ consumenten. Vandaar de introductie van het prosumententarief, een forfaitaire prijs die vandaag nog steeds van toepassing is. Maar dat zou kunnen veranderen, want het prosumententarief wordt op termijn afgeschaft.

Hoe de komst van de slimme meter of smart meter het prosumententarief beïnvloedt

Zoals aangegeven in het decreet rond de invoering van de digitale meters in Vlaanderen, zal het prosumententarief op termijn verdwijnen. Hoe zit dat precies?

Sinds 1 juli 2019 is Fluvius begonnen met de introductie van de digitale meter in onze woningen en eigenaars van zonnepanelen komen als één van de eersten aan de beurt

Bij de De eigenaars van zonnepanelen vrezen echter voor de komst van deze slimme meter. Waarom? Omdat de digitale meters niet terugdraaien zoals hun elektromechanische voorgangers. Hierbij kan de schijf die het verbruik registreert, immers achteruit draaien wanneer de zonnepaneleninstallatie de niet-verbruikte elektriciteit injecteert in het netwerk. Resultaat: je kan je productie ten volle benutten en je factuur doen dalen.

Komen met de nieuwe meter deze voordelen in het gedrang? De digitale meter registreert namelijk de werkelijke afname en de injectie afzonderlijk. De netbeheerders zijn dus op de hoogte van alle energiestromen.

Om de onrust weg te nemen, werkte de Vlaamse regering intussen een regeling uit. Deze stelt dat iedereen die zonnepanelen installeert en in gebruik neemt vóór 2021 de kans moet krijgen om minstens 15 jaar van de voordelen van de terugdraaiende meter te genieten, dankzij de compensatie van injectie en afname via de energiefactuur. Wie al 5 jaar zonnepanelen heeft liggen, zou dus nog 10 jaar in dit systeem kunnen blijven.

Hierbij krijg je 2 opties:

Je blijft in het huidige systeem met het prosumententarief: In geval je over een digitale meter beschikt zal deze ‘virtueel terugdraaien’ en zal je afname volledig gecompenseerd worden door je injectie op je energiefactuur.

Je kiest voor de optie zonder prosumententarief: In dit geval betaal je je nettarieven op basis van je werkelijke afname van het elektriciteitsnet, in ruil voor het prosumententarief. Voor de andere componenten van je elektriciteitsfactuur, zoals je energie en je bijdragen, zal de meter wel nog virtueel terugdraaien en zal je afname gecompenseerd worden door je injectie op je factuur. Dit systeem is voordeliger wanneer je je verbruik van elektriciteit goed kan afstemmen op de productie van je zonnepanelen en dus weinig gebruik maakt van het elektriciteitsnet. De netkosten van je werkelijke afname zullen dan immers lager zijn dan het prosumententarief dat je anders zou betalen. Het vrijwillig overstappen naar deze optie kan op elk moment. Wie eens is overgestapt, kan nadien evenwel niet meer terug.

Met deze regeling wil de regering haar engagement tegenover de eigenaars van zonnepanelen nakomen en investeringen in zonnepaneelinstallaties verder aanmoedigen.

Let op: het is nog niet 100% zeker dat de eerste optie na 2021 nog zal kunnen behouden blijven. De Vlaamse Regulator (VREG) heeft namelijk aangekondigd dat ze de regeling mbt behoud van 15 jaar ‘terugdraaiende teller’ in combinatie met het prosumententarief zal aanvechten bij het Grondwettelijk Hof. Indien de VREG gelijk krijgt zal in principe vanaf 2021 het nettarief worden aangerekend obv de werkelijke bruto afname voor klanten met een digitale meter (volgens optie 2).

Wie 15 jaar heeft genoten van de voordelen moet nadien overstappen naar een nieuw systeem. Daarin moet er betaald worden voor de totale hoeveelheid stroom die van het net wordt afgenomen en zal een ‘terugleververgoeding’ worden gegeven voor de energie die op het net geïnjecteerd wordt. In ruil valt het prosumententarief weg. Dit systeem zal ook gelden voor nieuwe installaties met zonnepanelen vanaf 2021. Maar ook wie nog geen 15 jaar heeft genoten van de voordelen van de terugdraaiende teller, mag al overstappen. Dat gebeurt dan wel op vrijwillige basis. Hoeveel de terugleververgoeding voor je injectie zou bedragen, is nog niet duidelijk.

De meest gestelde vragen over het prosumententarief en de digitale meters

Wat is het prosumententarief?

Door de komst van de slimme meter wordt het prosumententarief mogelijk aangepast

Het prosumententarief is de jaarlijkse forfaitaire bijdrage die eigenaars van zonnepanelen betalen voor het gebruik van het netwerk. Alle gebruikers van het netwerk betalen voor het gebruik van het elektriciteitsnet op basis van de hoeveelheid elektriciteit die ze afnemen. De prosumenten, die elektriciteit van het netwerk verbruiken, maar ook injecteren dankzij hun zonnepanelen, beschikken over een terugdraaiende meter. De stroom die ze injecteren in het netwerk, wordt afgetrokken van de afgenomen stroom. Tot in januari 2015 betaalden ze geen netwerkbijdrage op basis van hun werkelijke afname. En dat werd ten opzichte van de andere gebruikers als oneerlijk beschouwd. Het prosumententarief dat van toepassing is op eigenaars van zonnepanelen zet deze ongelijkheid recht. De exacte prijs die je betaalt per kVA vermogen van je omvormer is afhankelijk van je distributienetbeheerder en verschilt dus per regio.

Hoe kan ik het prosumententarief vermijden?

Met de nieuwe regeling van de Vlaamse Regering valt het prosumententarief weg voor consumenten met een digitale meter die opteren voor een betaling van de nettarieven op basis van het werkelijke verbruik van netstroom. Hiervoor dien je echter te wachten tot wanneer de digitale meter bij jou wordt geïnstalleerd. Indien je wacht op jouw beurt in de uitrol van de digitale meters is deze installatie gratis. Als je eerder een digitale meter wil om de overstap te maken, kan je deze aanvragen bij je netbeheerder, maar zal je hier wel voor moeten betalen.

Vanaf 1 juli 2019 vervangen slimme meters geleidelijk aan de traditionele elektromagnetische meters. De nieuwe digitale meters draaien niet meer terug. Betekent dat minder rendement voor je zonnepanelen?

Nee. Want volgens het decreet digitale meters kan iedereen met zonnepanelen (in gebruik genomen vóór 2021) ervoor kiezen om tot 15 jaar na de installatie in het huidige systeem van compensatie van injectie en afname te blijven. Zo blijft het rendement gegarandeerd. Daarbij krijg je de keuze tussen het behouden van het prosumententarief of het betalen van je nettarieven op basis van werkelijke afname. Dit laatste kan in het voordeel zijn van eigenaars van zonnepanelen met een hoger eigen verbruik of prosumenten met opslagcapaciteit via een thuisbatterij. We moeten er wel bij vermelden dat de VREG heeft aangekondigd de mogelijkheid tot behoud van 15 jaar compensatie voor wat de nettarieven betreft in combinatie met het prosumententarief aan te vechten bij het Grondwettelijk Hof.

Wat moet je weten over de slimme meter?

Meer weten over de slimme meter? Lees dan ons artikel “Betekent de slimme meter het einde van je rendement?”.

Je wil graag investeren in zonne-energie, maar weet niet waar te beginnen? Maak een snelle berekening met onze simulatietool.